-
1 дать
сов.1) ( кого-что) бирү, биреп тору2) ( кого-что) (предоставить) бирү3) ( что) (поручить) бирү, кушу4) ( что) (ударить) берне бирү, сугу, кундыру, тондыру, чалтырату5) ( что) (определить возраст) бирү6) (что) (устроить, организовать) оештыру, җыю7) ( что) (показать) бирү, күрсәтү8) ( что) (принести как результат) бирү, китерү9) (что) (произвести, сделать) бирү10) (что и с неопр.) (позволить)...га [мөмкинлек] бирү, рөхсәт итүне дать спать — йокларга [мөмкинлек] бирмәү
11) (обозначает попытку сделать что-л.) (эшләп) карау; әйдә әледай, думаю, отдохну — бераз ял итеп алыйм әле, дим
дай я сам пойду — әйдә, үзем барыйм әле
•- дать волю рукам
- дать жизнь
- дать занавес
- дать знать
- дать клятву
- дать маху
- дать начало
- дать свет
- дать себе труд
- дать слово
- дать течь
- дать трещину
- дать тягу
- дать стрекача
- дать урок
- дать шпоры
- не дать спуску
- ни дать ни взять
- он тебе даст
- я тебе дам -
2 дать
1. сов.кого-чтобиреү, биреп тороу2. сов. с неопр.позволитьирек (мөмкинлек) биреү, рөхсәт итеү3. сов.повел.в знач. побудит. частицыҡайҙа, ҡанадай отдохну — ҡана, ял итеп алайым әле
дай я сам пойду — ҡана, үҙем барайым әле
дать волю рукам — ҡулды оҙайтыу, ҡулсырланыу
дать дорогу кому — юл күрһәтеү, тормош юлына сығарыу
дать жизнь — йән биреү, бала тыуҙырыу
дать знать — белгертеү, хәбәр итеү
дать маху: — 1) һынатыу
2) бирешеү; дать начало чему — башлап ебәреү, башланғысы булыу
дать понять — аңғартыу, һиҙҙереү
дать свет — яҡтылыҡ (ут) биреү, яҡтыртыу
дать себе труд — тырышып ҡарау, үҙеңде ышандырыу
дать слово: — 1) кому берәйһенә һөйләргә һүҙ биреү
2) вәғәҙә (һүҙ) биреү; дать стрекача (тягу) — табан ялтыратыу, шылыу
дать урок кому — һабаҡ (кәрәген) биреү, арт һабағын уҡытыу
дать шпоры — ҡабаландырыу, тиҙләтеү
как пить дать — һис һүҙһеҙ, һис шикһеҙ
не дать в обиду — арҡалау, яҡлашыу
ни дать ни взять — тап (тас), һуйып ҡаплаған
4. сов. чтоустроить, организоватьойоштороу5. сов.кого-чтопредоставитьбиреү6. сов. разг.определить возрастбиреү7. сов. чтопоручитьбиреү, ҡушыу8. сов. чтопоказатьбиреү, күрһәтеү9. сов. чтопринести как результатбиреү, килтереү10. сов. чтопроизвести, сделатьбиреү11. сов. о появлении чего-л. в чём-л.барлыҡҡа килеү, хасил булыу, -ланыу/-ләнеүдать осадок — төбөнә ултырыу, һарҡынды барлыҡҡа килеү
дать трещину — ярыҡ барлыҡҡа килеү, ек хасил булыу
дать осечку — атылмау, сағылмау
-
3 датчанка
ж даниягизан, даниягидухтар, зани (духтари) даниягӣ №тчик мтех. датчик (асбобест, ки аз кори механизм, фаъолияти организми зинда ва ғ. хабар медиҳад)дать сов.1. кого-что, чего додан, бахшидан; датчанка книгу товарищу китобро ба рафиқи худ додан; датчанка адрес адресро додан; датчанка телефон [рақами] телефонро додан // что разг. (заплатить) додан, пардохтан; я дал за эту книгу пять рублей ман барои ин китоб панҷ сӯм додам2. что кому имкон додан; это даст мне возможность посещать уроки ин ба ман имкон медиҳад, ки ба дарсҳо ҳозир шавам; не каждому дано быть музыкантом ҳар кас мусиқачй шуда наметавонад3. что супурдан, додан; датчанка работу кор супурдан4. что кому разг. муайян кардан (ба назар, аз рӯи намуд); на вид ему можно датчанка лет сорок зоҳиран вай қариб чилсола аст5. что задан; датчанка пощёчину шаппотӣ (торсакӣ) задан; датчанка подзатыльник ба пушти сар (ба буни гардан) задан // по чему, во что прост. задан; датчанка по уху ба гӯш (баногӯш) задан; датчанка в зубы кому-л. 1) (ударить) ба тумшуқи касе задан; ба таги ҷоғ фаровардан 2) (дать взятку) пора (ришва) додан, гулӯи касеро равған кардан6. что додан, барпо кардан; датчанка обед в честь юбиляра ба шарафи соҳибҷашн зиёфат додан; датчанка концерт концерт додан7. что (принести как результат) бахшидан, додан; датчанка высокий урожай ҳосили баланд додан8. в сочет. с сущ. что датчанка обещание ваъда додан; датчанка распоряжение фармон додан, амр кардан; датчанка разрешение рухсат додан; <> слово 1) (на собрании) сухан додан 2) (пообещать) ваъда (қавл) додан; датчанка согласие розигӣ додан, рози шудан; датчанка указание дастур додан; датчанка звонок занг задан; датчанка отбой бонги бозгашт додан; датчанка трещину тарқиш пайдо шудан; датчанка течь сӯрох (тешуқ) шудан9. с неопр. мондан, гузоштан, роҳ (рухсат) додан: дайте пройтй монед, гузарам; он не дал мне договорить вай намонд, ки гапамро тамом кунам10. повел. лансгл. 1 л. буд. в знач. побуд. частицы биё, як; дай, думаю, зайду к приятелю як пеши шарикам равам, гуфтам; дайка я прочту ещё раз биё боз як бори дигар хонам <> дай бог кому худо расонад (хоҳад), илоҳи ҳамин тавр шавад, кошкӣ ҳамин тавр мешуд; не дай бог худо накунад, худо нишон надиҳад, худо нигоҳ дорад; датчанка волю кому-л. касеро ба ихтиёраш мондан (монондан); датчанка волю чему сар додан; датчанка волю слезам гиря карда фиристодан (сар додан); датчанка выход чему-л. изҳори чизе кардан, дилро аз чизе холй кардан; датчанка газ прост. газ додан, тезондан; датчанка дорогу кому роҳ додан, имкон додан; датчанка занавес пардаро фуровардаи; датчанка знать кому о ком-чём дарак додан; датчанка себя знать аз худ дарак додан, ҳис карда шудан; усталость дала себя знать хастагӣ ҳис карда шуд; датчанка крюк (крюку) давр зада роҳро дур кардан; датчанка маху хато (ғалат) кардан; датчанка начало чему оғоз кардан; датчанка подножку кому-л. ба касе пешпо додан; датчанка по шапке кому груб. прост. ҳай кардан; датчанка права (право) граждаиства эътироф кардан; датчанка представление о чём мадрак додан; датчанка себе труд лозим донистан, худро вазифадор шумурдан, кӯшиш кардан; он недал себе труда подумать фикр карданро лозим надонист; датчанка стрекача (тягу) прост. думро хода кардан, пойро зери бағал гирифтан; шиппи гурехтан, ғайб задан; датчанка урок дарси ибрат додан; датчанка шпоры маҳмез задан; дорого бы дал ҷонамро фидо мекардам; как пить датчанка прост. албатта, яқин(ан), бешубҳа, бешак; не \датчанка в обйду кого ҳимоя кардан; не \датчанка спуску кому гузашт накардан, беҷазо намонондан; не \датчанка ходу кому роҳ надодан, мамониат кардан; ни \датчанка ни взять худи худаш; айнан; я тебе (те) дам! рӯзатро нишон медиҳам!; вот я тебе дам бегать! ҳоло ман ба ту давиданро нишон медиҳам!
См. также в других словарях:
дать — дам, дашь, даст, дадим, дадите, дадут; прош. дал, дала, дало и дало, дали (с отрицанием: не дал, не дала, не дало, не дали); повел. дай; прич. страд. прош. данный, дан, дана, дано; сов., перех. (несов. давать). 1. Передать из рук в руки, вручить … Малый академический словарь
Щепкин, Михаил Семенович — артист Московской императорской сцены; род. 6 ноября 1788 г. в селе Красном, что на речке Пенке, Обоянского уезда Курской губернии, в крепостной семье графов Волькенштейнов, у которых отец его, Семен Григорьевич, был дворовым человеком… … Большая биографическая энциклопедия
Николай Николаевич Старший — Великий Князь, генерал фельдмаршал, генерал адъютант, генерал инспектор по инженерной части и генерал инспектор кавалерии. Третий сын императора Николая І и императрицы Александры Феодоровны, великий князь Николай Николаевич родился 2 7 июля 1831 … Большая биографическая энциклопедия